बुधवार, १३ डिसेंबर, २०२३

शतक महोत्सवी नाट्य संमेलनाच्या निमित्ताने राज्यात २२ ठिकाणी 'नाट्यकलेचा जागर'- प्रशांत दामले

 

शतक महोत्सवी नाट्य संमेलनाच्या निमित्ताने

राज्यात २२ ठिकाणी 'नाट्यकलेचा जागर'- प्रशांत दामले

- अशोक मुळ्ये यांच्या संकल्पनेतून पार पडला

रंगमंचामागील तंत्रज्ञ, कर्मचा-यांचा 'केळवण' सोहळा 

शतक महोत्सवी अखिल भारतीय मराठी नाट्य संमेलनाच्या निमित्ताने नव्या वर्षात २२ ठिकाणी 'नाट्यकलेचा जागर' आयोजित करण्यात आला असून यादरम्यान विविध सहा स्पर्धा घेण्यात येणार आहेत, अशी माहिती अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेचे अध्यक्ष प्रशांत दामले यांनी मंगळवारी (१२ डिसेंबर) दादर येथे दिली.

ज्येष्ठ निवृत्त नाट्य व्यवस्थापक, रंगकर्मी अशोक मुळ्ये यांच्या संकल्पनेतून दादर माटुंगा सांस्कृतिक केंद्रात आयोजित करण्यात आलेल्या कार्यक्रमात ते बोलत होते. ज्येष्ठ दिग्दर्शक विजय केंकरे यावेळी उपस्थित होते.

शतक महोत्सवी नाट्य संमेलनाच्या निमित्ताने नेपथ्य व कपडेपट कर्मचारी, बस, टेम्पोचे चालक, क्लिनर आणि नाटकाच्या पडद्यामागील कामगार, कर्मचारी यांच्यासाठी 'केळवण' सोहळा उत्साहात पार पडला‌.

अभिनेत्री प्राजक्ता माळी पंगतीत आग्रह करताना

येत्या ५ जानेवारी रोजी पुणे येथे शतक महोत्सवी नाट्य संमेलनाचा शुभारंभ सोहळा होणार असून त्यानंतर महाराष्ट्रात सहा ठिकाणी विभागीय संमेलनाचे आयोजन करण्यात येणार आहे. याची सांगता रत्नागिरी येथे शतक महोत्सवी अखिल भारतीय मराठी नाट्य संमेलनाने होणार आहे. अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेचे काम महाराष्ट्रात सर्वदूर पोहचविण्यासाठी 'नाट्यकलेचा जागर' महत्त्वाची भूमिका पार पाडेल, असा विश्वासही दामले यांनी व्यक्त केला.
छायाचित्रात डावीकडून अभिनेत्री भार्गवी चिरमुले, मंजिरी मराठे, श्रद्धा जाधव, प्रशांत दामले, विजय केंकरे, अशोक मुळ्ये 

आजचा केळवण सोहळा म्हणजे शतकमहोत्सवी नाट्य संमेलनाची सुरुवात असून जे काम अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषदेने करायला हवे होते ते मुळ्ये काकांनी केले आहे. नाटकाच्या प्रयोगासाठी आपण सर्व मेहनत घेतो. नाटक म्हणजे एकत्रित, परस्पर सहकार्याचा खेळ असून उत्तम प्रयोग करत राहणे हे आपले काम आहे आणि आपण ते करतच राहू, असेही दामले यांनी सांगितले.

विजय केंकरे म्हणाले, मुळ्ये काकांच्या पहिल्या उपक्रमापासून त्यांच्या सोबत असून शतक महोत्सवी नाट्य संमेलनाच्या पार्श्वभूमीवर आजचा हा कार्यक्रम महत्त्वाचा,कौतुकास्पद आणि आपल्या सर्वांच्या सन्मानाचा आहे. असा आगळा उपक्रम याआधी कोणी केला असेल असे आठवणीत नाही. मुळ्ये काका यापुढेही असेच वेगवेगळे उपक्रम करत राहतील आणि त्या सर्व उपक्रमात आमचाही सहभाग असेल.


स्वाती मिटकरीचा सत्कार करताना प्रशांत दामले, शेजारी विजय केंकरे, अशोक मुळ्ये 

डावीकडून संध्या खरात, प्रज्ञा खरात, प्रशांत दामले, विजय केंकरे, अशोक मुळ्ये 

कार्यक्रमात केशभुषाकार संध्या खरात यांच्या कन्या प्रज्ञा तसेच शिवाजी मंदिर नाट्य गृहातील रंगमंच कर्मचारी पांडुरंग मिटकरी यांच्या कन्या स्वाती यांचा दामले, केंकरे यांच्या हस्ते सन्मान करण्यात आला. प्रज्ञा यांनी पदवी परीक्षेत ८४. ५५ टक्के गुण मिळविले असून सध्या त्या जपानी भाषा तसेच 'व्हीएफएक्स' चा अभ्यासक्रमाचे शिक्षण घेत आहेत तर स्वाती या मुंबईत मेट्रो रेल्वेच्या पायलट म्हणून काम करत आहेत.‌

रंगमंचाच्या पाठीमागे राहून नाट्य प्रयोगासाठी महत्त्वाचे योगदान देणाऱ्या नेपथ्य, रंगमंच, प्रकाश योजना, रंगारी, सुतार, कपडेपट इत्यादी तांत्रिक कामे करणारे कामगार, कर्मचारी, नाटकाच्या प्रयोगाच्या बसचे चालक, क्लिनर यांच्यासाठी आणि त्यांच्या मुला, मुलींच्या सत्कारासाठी हा कार्यक्रम आयोजित केल्याचे मुळ्ये काका यांनी प्रास्ताविकात सांगितले.

माजी महापौर श्रद्धा जाधव, अभिनेत्री भार्गवी चिरमुले, स्वातंत्र्यवीर सावरकर राष्ट्रीय स्मारकाच्या मंजिरी मराठे यांच्या हस्ते दामले व केंकरे यांचे पुष्पगुच्छ देऊन स्वागत करण्यात आले. कार्यक्रमाची सांगता सुग्रास भोजन पंक्तीने झाली. अभिनेत्री प्राजक्ता माळी, श्रद्धा हांडे पंगतीत बसलेल्यांना आग्रह करून वाढत होत्या. कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन 'एबीपी माझा' चे वृत्त निवेदक अश्विन बापट यांनी केले.

शेखर जोशी



शनिवार, १४ ऑक्टोबर, २०२३

कष्टकऱ्यांचे कैवारी- कृष्णराव धुळप

 

विस्मरणातील कल्याणकर या लेखमालिकेतील पुढील लेख

कष्टकऱ्यांचे कैवारी- कृष्णराव धुळप

महाराष्ट्र टाइम्स-  ठाणे प्लस, १४ ऑक्टोबर २०२३

शुक्रवार, १३ ऑक्टोबर, २०२३

मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळातर्फे ‘वाचन जागर’!

 


माजी राष्ट्रपती डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम यांची जयंती 'वाचन प्रेरणा दिन' म्हणून साजरी करण्यात येते. यानिमित्ताने महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळातर्फे ‘वाचन जागर’ उपक्रमाचे आयोजन करण्यात आले आहे.

मराठी विश्वकोशाचे आद्य संपादक तर्कतीर्थ लक्ष्मणशास्त्री जोशी यांच्या धुळे जिल्ह्यातील पिंपळनेर या जन्मगावी होणारा कार्यक्रम हे यंदाच्या वाचन प्रेरणा दिनाचे वैशिष्ठ्य असल्याचे मंडळाचे अध्यक्ष डॉ.राजा दीक्षित यांनी सांगितले.

१३ ऑक्टोबर रोजी कर्मवीर आ. मा. पाटील महाविद्यालय, पिंपळनेर व दीपरत्न माध्यमिक विद्यालय, पानखेडा, धुळे आणि भीमराव शिंदे महिला महाविद्यालय व कनिष्ठ महाविद्यालय, वाई; १४ ऑक्टोबर रोजी राजाराम हायस्कूल व कनिष्ठ महाविद्यालय कोल्हापूर आणि १५ ऑक्टोबर रोजी ट्विटर वाचन प्रेरणा साहित्य संमेलन; मराठी विश्वकोश कार्यालयात ग्रंथ प्रदर्शन, असे विविध कार्यक्रम आयोजित करण्यात आले असल्याची माहिती डॉ. दीक्षित यांनी दिली.‌

भाषा आणि भाषांतर, विदेशी मराठी साहित्य, वाचन संस्कृती आणि आव्हाने, मराठी विश्वकोश परिचय, कुमार विश्वकोशातील जीवसृष्टी आणि पर्यावरण, वाचन संवाद आदी विविध विषयांवर चर्चा होणार आहे.

 वाई विश्वकोश कार्यालयातील संपादकीय विभाग व प्रशासकीय विभागाकडून या कार्यक्रमांचे संयोजन करण्यात आले आहे.

बुधवार, १६ ऑगस्ट, २०२३

महाकवी कालिदास संस्कृत साधना' पुरस्कार ‘संस्कृतदिनी’च द्यावा

 'महाकवी कालिदास संस्कृत साधना'

 पुरस्कार ‘संस्कृतदिनी’च द्यावा

- सुराज्य अभियाना’ची मागणी

महाराष्ट्र राज्य सरकारतर्फे देण्यात येणाऱ्या ‘महाकवी कालिदास संस्कृत साधना’ पुरस्कारांचे वितरण संस्कृतदिनी अर्थातच ३० ऑगस्ट या दिवशी करण्यात यावे, अशी मागणी हिंदु जनजागृती समितीच्या ‘सुराज्य अभियाना’ कडून करण्यात आली आहे. या संदर्भात उच्च आणि तंत्र शिक्षणमंत्री चंद्रकांत पाटील यांना निवेदन देण्यात आले आहे. 

राज्य शासनाच्या उच्च आणि तंत्र शिक्षण विभागाच्या ( २७ जुलै २०१२) शासन निर्णयानुसार ‘महाकवी कालिदास संस्कृत साधना पुरस्कार’ संस्कृतदिनाच्या दिवशी देण्यात यावा, असे स्पष्ट नमूद करण्यात आले आहे; मात्र २०१२ पासून आजपर्यंत हा पुरस्कार संस्कृतदिनी देण्यात आलेला नाही. पुरस्कार वर्षअखेरीस डिसेंबर महिन्यात दिले जातात. तसेच दरवर्षी पुरस्कार प्रदान न करता दोन/तीन वर्षांचे पुरस्कार एकत्रितपणे दिले जातात, असे सुराज्य अभियानाचे म्हणणे आहे.

प्राचीन संस्कृत पंडित, वेदमूर्ती, संस्कृत शिक्षक, संस्कृत प्राध्यापक, संस्कृत कार्यकर्ते या पात्रतेतील आठ जणांना हा पुरस्कार दिला जातो. ‘संस्कृतदिन’ आता काही दिवसांवर आला आहे. या दृष्टीने आवश्यक ते नियोजन करण्यास पुरेसा अवधी मिळावा, असे ‘सुराज्य अभियाना’चे समन्वयक अभिषेक मुरुकटे यांनी या निवेदनात म्हटले आहे. 

२०२१ ते २०२३ या वर्षांतील पुरस्कार अद्याप घोषित करण्यात आलेले नाहीत. हा पुरस्कार सुरू केल्यापासून गेल्या दहा वर्षांत पुरस्काराच्या रकमेत एक रुपयाचीही वाढ करण्यात आलेली नाही. ही रक्कम वाढविण्याविषयी मंत्रिमहोदयांची भेट घेतली असता, त्यांनी खात्याचे प्रधान सचिव यांना अभ्यास करून प्रस्ताव सादर करण्यास सांगितले होते. त्यालाही आता पाच महिने झाले, याकडेही निवेदनात लक्ष वेधण्यात आले आहे.

शनिवार, ५ ऑगस्ट, २०२३

कर्करोगावर मात केलेल्या लढवय्यांचा आनंद मेळावा!

माजी नाट्य व्यवस्थापक आणि ज्येष्ठ रंगकर्मी अशोक मुळ्ये यांच्या संकल्पनेतून साकारलेला एक आगळा कार्यक्रम नुकताच दादर येथील स्वातंत्र्यवीर सावरकर स्मारकात आयोजित करण्यात आला होता. कर्करोगावर मात करुन आनंदाने आयुष्य जगणाऱ्या लढवय्यांच्या आनंद मेळाव्याचे.

कर्करोगावर मात केलेले ४० जण आपल्या कुटुंबियांसह कार्यक्रमाला उपस्थित होते. कर्करोगावर मात करणारे ज्येष्ठ अभिनेते शरद पोंक्षे प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित होते. कर्करोगमुक्त पत्रकार नेहा पुरव यांचा वाढदिवस यावेळी साजरा करण्यात आला.

राजश्री बोरकर, तृप्ती तोडणकर आणि पत्रकार नेहा पुरव यांनी यावेळी आजाराशी दोन हात करण्याचे अनुभव सांगितले आणि कायम सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवण्याचा कानमंत्र दिला. कर्करोगमुक्त प्रदीप पाटोळे यांनी गाणी म्हटली. 

केतकी भावे- जोशी, जयंत पिंगुळकर यांच्या गाण्यांचा कार्यक्रम यावेळी सादर झाला.



विस्मरणातील कल्याणकर- तत्वनिष्ठ सेवाव्रती


विस्मरणातील कल्याणकर या लेखमालिकेतील पुढील लेख
तत्वनिष्ठ सेवाव्रती- श्रीवल्लभ बापट
महाराष्ट्र टाइम्स- ठाणे प्लस/ ५ ऑगस्ट २०२३


शुक्रवार, ४ ऑगस्ट, २०२३

अवयवदान जनजागृती उद्यान



अवयव दान ही काळाची गरज असून याविषयी नागरिकांमध्ये जागरुकता निर्माण झाली तर अनेक जीव वाचविण्यास मदत होणार आहे. अवयवदानाबाबत जनजागृतीसाठी  राज्यातील पहिले ‘अवयवदान जनजागृती उद्यानʼ ठाण्यात उभारण्यात येणार आहे, अशी माहिती मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी दिली. तसेच भविष्यात अशा स्वरूपाचे उद्यान राज्यातील इतर शहरात महापालिका आणि नगरपरिषदेतर्फे सुरू करण्याबाबत शासन सकारात्मक असल्याचेही मुख्यमंत्री शिंदे म्हणाले. 

हे उद्यान कम्युनिटी पार्क, पोखरण रोड नं २, येथील सहा हजार चौरस मीटर जागेवर उभारण्यात येणार आहे. या ठिकाणी अवयवदान संदर्भातील माहिती पुस्तिका उपलब्‍ध करून देण्यात येणार असून  प्रस्तावित उद्यानात मूत्रपिंड (किडनी), यकृत ( लिव्हर), हृदय, फुफ्फुस, स्वादुपिंड, छोटे आतडे, डोळे, त्वचा, हाडे, हात या अवयवाच्या आणि पेशींच्या प्रतिकृती उभारण्यात येणार आहेत. तसेच या अवयवांसंदर्भातील माहिती त्याठिकणी मोठ्या फलकावर लावण्यात येणार असल्याचेही मुख्यमंत्री शिंदे यांनी सांगितले. 

अवयवदानासंदर्भातील शास्त्रीय स्वरूपाची माहिती या ठिकाणी देण्यात येणार आहे. विशेष म्हणजे या उद्यानात अवयव दान करण्याचा प्रतिज्ञा अर्ज नागरिकांना उपलब्ध करून दिला जाणार आहे. ज्या नागरिकांना हा अर्ज भरायचा आहे त्यांच्याकडून तेथेच भरून घेण्यात येऊन तो अर्ज नोंदणीकरिता राज्य अवयव आणि उतीपेशी प्रत्यारोपण संस्थेच्या  कार्यालयात सुपूर्द करण्यात येणार असल्याचे ते म्हणाले.‌

एक मेंदूमृत व्यक्ती अवयवदान करून ८ व्यक्तींना जीवनदान देऊ शकते. गेल्या काही वर्षांत अवयव निकामी झालेल्या रुग्णांत मोठ्या प्रमाणात वाढ होत आहे. त्यातच वैद्यकीय विश्वातील प्रगतीमुळे अवयव प्रत्यारोपणाच्या शस्त्रक्रिया मोठ्या प्रमाणात यशस्वी होत आहे. त्यामुळे अवयव प्रत्यारोपण शस्त्रक्रियेसाठी मोठ्या प्रमाणात रुग्ण पुढे येत आहे. मात्र मेंदूमृत व्यक्तीकडून अवयवदान होण्याची संख्या आणि अवयवाची गरज असणाऱ्या रुग्णांची संख्या यामध्ये मोठी तफावत आहे. ती दूर करण्यासाठी मेंदूमृत अवयवदान मोठ्या प्रमाणात होणे गरजेचे आहे. 

सध्या राज्यात अवयव प्रत्यारोपणासाठी मोठ्या प्रमाणावर रुग्ण प्रतिक्षेत आहेत. ही आकडेवारी पुढीलप्रमाणे 

मुत्रपिंड प्रत्यारोपण - ५,८३२,  यकृत प्रत्यारोपण- १,२८४, 

हृदय प्रत्यारोपण– १०८, फुफ्फुस प्रत्यारोपण – ४८,  स्वादुपिंड प्रत्यारोपण – ३५, छोटे आतडे प्रत्यारोपण – ३